اختلال دو قطبی یکی از بیماری‌هایی است که تاثیر مستقیمی بر خلق‌وخوی فرد داشته و باعث می‌شود در یک لحظه احساس شادی به غم، خوشحالی به عصبانیت و غیره تبدیل شود.
این مشکل در افراد زیادی دیده شده و می‌تواند به‌صورت شدید یا خفیف خود را نشان دهد. با مشاهده اولین علائم فرد باید فورا به پزشک متخصص مراجعه کرده و برای درمان اقدام کند.
عدم درمان به‌موقع می‌تواند مشکلات زیادی در زندگی افراد مبتلا ایجاد کند. در ادامه با این اختلال، علائم آن و راههای درمان آن آشنا می‌شویم. پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
اختلال دوقطبی چیست؟
احتمالا همه ما در دورههایی از زندگی دچار احساس غم و شادی پی‌درپی شده‌ایم. اما شدت این اتفاق برای افرادی که به بیماری دوقطبی مبتلا هستند بیشتر است.
بیماری دوقطبی با نام افسردگی- شیدایی نیز شناخته می‌شود. این نام بیانگر حالات روانی بیمار است. یعنی گاهی فرد رفتار شیدایی از خود بروز داده و پس از آن دچار احساس غم و افسردگی می‌شود.
این بیماری به‌صورت دوره‌ای خود را نشان داده و می‌تواند فرد را یک هفته شاد نگه دارد و پس از آن فاز افسردگی برای او ایجاد کند و برعکس!
با توجه به شدت بیماری ممکن است فرد طی چند سال نیز دچار این اختلال نشود. از آنجایی که تغییرات خلقوخو برای همه ما به‌وجود می‌آید لازم است برای تشخیص از روان‌پزشک کمک بگیریم.
اختلالات دوقطبی در هر سن و برای هر فردی ممکن است به‌وجود آید اما در سنین نوجوانی معمولا با علائم بلوغ اشتباه گرفته می‌شود. از این رو بیشترین زمان تشخیص آن پایان بلوغ و در ابتدای جوانی است.
آیا اختلال دو قطبی ارثی است؟
از مهم‌ترین دلایل ایجاد این اختلال می‌توان به ژنتیک، عملکرد و ساختار مغز اشاره کرد. در بین اختلالات شناخته‌شده و روانی، این بیماری بیش از سایرین به‌دلیل مشکلات ژنتیکی به‌وجود می‌آید.
شاید افراد زیادی بر این گمان باشند که شرایط محیطی و عوامل استرس‌زا دلیلی بر ایجاد بیماری دوقطبی باشد؛ اما باید گفت این عوامل تنها باعث بروز علائم اختلال می‌شوند.
از دیگر عوامل تاثیرگذار در پیداش علائم اختلال دوقطبی می‌توان به مصرف مواد مخدری مثل کوکائین و آمفتامین‌ها اشاره کرد.
به‌طور کلی از علتهای ایجاد دوقطبی در افراد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ژنتیک
- عوامل محیطی
- هورمونها
- برخی بیماریهای مغزی
- استرس
- مصرف الکل و مواد مخدر
اختلالات دوقطبی شامل چند نوع است؟
این عارضه 3 نوع داشته که عبارت‌اند از:
دوقطبی نوع یک (I)
اختلال نوع اول اختلالی بوده که در آن علائم دوره شیدایی در فرد به‌وجود می‌آید؛ اما ممکن است حالت افسردگی برای وی ایحاد نشود.
دوقطبی نوع دو (II)
نوع دوم بیشتر در بین بانوان شایع بوده و باعث ایجاد دوره‌های افسردگی شدید می‌شود. در صورت بروز دوره شیدایی احتمالا این حالت خفیف‌تر خواهد بود که به آن شیدایی خفیف یا Hypomania می‌گویند.
دوقطبی ادواری
در نوع ادواری یا سیکلوتیمیا 2 حالت افسردگی و شیدایی با شدت کم وجود دارند. با وجود خفیف بودن علائم ممکن است این نشانه‌ها طولانی مدت در فرد باقی بمانند و در این‌صورت احتمال ابتلا به دوقطبی نوع اول یا دوم در بیمار بالا می‌رود.
اختلال دو قطبی چه علائمی دارد؟
اختلال دوقطبی با توجه به نوع عارضه و حتی فصل‌های مختلف کاملا متفاوت است. در ادامه به‌بررسی علائم انواع اختلالات دوقطبی می‌پردازیم:
علائم دوقطبی نوع یک (I)
در نوع اول دوقطبی باید موارد زیر در فرد دیده شود تا روانشناسان بتواند بیماری را تشخیص دهد.
- سپری کردن یک دوره شیدایی حداقل به مدت یک هفته
- نشانه‌هایی که باعث تاثیر بر عملکرد روزانه شود.
- ایجاد علائمی که نشان‌دهنده سایر اختلالات روانی یا اثر مواد مخدر نباشد.
علائم دوقطبی نوع دو (II)
در نوع دوم نیز لازم است علائم زیر در فرد دیده شود تا بیماری قابل تشخیص باشد.:
- تجربه حداقل یک دوره هیپومانیا که بیش از ۴ روز طول بکشد و در آن حداقل ۳ نشانه از مانیا دیده شود.
- ایجاد تغییراتی در خلقوخو به‌صورتی که اطرافیان نیز متوجه آنها شوند.
- تجربه یک دوره افسردگی که بیش از ۵ علامت از آن ظاهر شود به‌صورتی که روی زندگی روزمره فرد تاثیرگذار باشد.
- مشاهده علائمی که ربطی به دیگر اختلالات روانی نداشته باشد.
علائم دوقطبی سیکلوتیمیا
- مشاهده علائم افسردگی و هیپومانیا در دوره‌های مختلف برای بیش از ۲ سال (برای سنین قبل از جوانی ۱ سال کافی‌است).
- علائمی که بیش از ۲ ماه در یک زمان به‌وجود نیایند و حداقل در نیمی از ۲ سال وجود داشته باشند.
- نشانه‌هایی که باعث ایجاد ناراحتی و مشکل در زندگی روزمره می‌شود.
چه علائمی در افسردگی و مانیا برای فرد به‌وجود می‌آید؟
هر چند این علائم برای افراد مختلف، متفاوت است اما به‌طور کلی می‌توان گفت اختلال دو قطبی علائم زیر را در دوره‌های گوناگون برای افراد ایجاد می‌کند.
علائم دوره شیدایی یا مانیا
- احساس خوشحالی و نشاط زیاد
- افزایش بیش از اندازه اعتماد به نفس
- تند حرف زدن
- افزایش انرژی
- بالا رفتن میل جنسی
- اختلال در خواب
- احساس پریشانی
علائم دوقطبی در زمان افسردگی
- حس ناامیدی
- احساس غم زیاد
- تمایل به خودکشی
- احساس خستگی زیاد
- احساس درد در بدن
- ناتوانی و عدم علاقه به انجام کارهای روزمره
- عدم تمرکز بر روی کارها
- بدخواب شدن (کم‌خوابی یا پرخوابی)
- پراشتهایی یا بی‌میلی به غذا
- اضافه وزن یا کاهش آن
- بی‌میلی به انجام فعالیت‌های مورد علاقه
طبق گفته‌های این منبع اختلال دو قطبی برای افراد زیادی به‌وجود می‌آید؛ اما همه این بیماران علائم کامل افسردگی یا شیدایی را تجربه نمی‌کنند.
شدت و نوع اختلال در ایجاد و مشاهده علائم ذکر شده تاثیر زیادی دارد.
ایا اختلال دوقطبی قابل درمان است؟
با اینکه درمان 100 درصدی برای اختلال دو قطبی وجود ندارد؛ اما استفاده از راه‌کارهای درمانی مانند مصرف دارو، تغییر سبک زندگی و مشاوره می‌تواند باعث کنترل و مدیریت خلقوخو و درنتیجه کاهش علائم دوقطبی شود.
چه دارویی برای درمان اختلال دو قطبی مناسب است؟
داروهای زیر می‌تواند در کاهش علائم دوقطبی تاثیر داشته باشند:
- داروی تثبیت‌کننده خلقوخو مثل لیتیوم
- داروی ضد افسردگی و ضد روان‌پریشی مثل اولانزاپین و فلوکستین
- داروهای ضد اضطراب بنزودیازپین، این دارو تاثیر کوتاه‌مدتی دارد.
همچنین می‌توان از روش‌های روان‌درمانی یا استفاده از الکتروشوک درمانی، داروی خواب، طب سوزنی و مصرف مکمل برای کاهش علائم استفاده کرد.
جمع‌بندی
اختلال دو قطبی یکی از بیماریهای شایع روانی است که در افراد به‌صورت خفیف یا شدید دیده می‌شود. این عارضه با توجه به نوع علائم و شدت آنها به 3 دسته دوقطبی نوع یک، دوقطبی نوع دوم و دوقطبی سیکلوتیمیا تقسیم می‌شود.
هر کدام از این نوع دوقطبی، دارای علائم خاصی بوده که در مدت زمان متفاوتی بروز می‌کنند. اما به‌طور کلی این عارضه معمولا دارای دوره‌های شیدایی، هیپومانیا و افسردگی است.
دوره‌های گفته‌شده نیز با شدت‌های مختلف در بیماران پدیدار شده و در برخی موارد می‌تواند باعث ایجاد مشکلات زیادی در زندگی روزمره شوند. از علتهای ایجاد عارضه دوقطبی می‌توان به ژنتیک اشاره کرد. همچنین برخی شرایط محیطی و استرس‌زا، مصرف مواد مخدر، تغییرات هورمونی و … نیز در بروز علائم دوقطبی تاثیرگذار هستند.
از آنجایی که دوره‌های شیدایی و افسردگی شدید می‌توانند باعث ایجاد علائم آزاردهنده شوند و حتی میل به خودکشی در فرد را بالاببرند، با دیدن علائم حتما باید به روانشناس مراجعه کنید.
نظرات کاربران
دیدگاه ها پس از بررسی منتشر خواهند شد.